NAFAKA ARTIRIM DAVALARI

HANGİ DURUMLARDA DAVA AÇILABİLİR ?

Boşanma davası sonucunda nafaka talebinde bulunan eş, boşanmadan kaynaklanan hayat standardındaki düşüşü bir nebze giderebilmek istemektedir. Ancak, zaman içerisinde değişen ekonomik şartlar ve kişilerin artan ihtiyaçları nedeniyle, kimi zaman nafaka miktarının yetmemesi durumu gündeme gelebilmektedir.

“Alınan nafakanın yetmemesi durumunda bireyler haklı gerekçelere dayanarak nafaka arttırma davası açabilmektedirler.”

Boşanma davalarında nafakaya ilişkin olarak verilen kararların kesin hüküm niteliği yoktur. Hayat standartlarında yaşanabilecek değişiklikler veya ekonomik koşullarda meydana gelebilecek hareketlilikler nedeniyle, mahkeme tarafından takdir edilen nafaka miktarının günün koşullarına göre çok küçük rakamlarda kalması ihtimali kanun koyucu tarafından göz önünde bulundurulmuş ve bu nedenle nafaka artırım davası adı verilen müessese düzenlemiştir.

Türk Medeni Kanunu’nun 176. Maddesi 4. Fıkrasında;

“Tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hallerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir.”

düzenlemesi mevcuttur.

Madde metninden de anlaşılacağı üzere, nafakaya hükmedildikten sonra nafaka ödeyen kişinin maddi durumunda artış olması veya nafaka alacaklısının maddi durumunun kötüleşmesi durumunda ya da hakkaniyet duyguları gerektiği takdirde hakim bağlanan nafakanın artırılması yönünde karar verebilecektir. Buna göre, nafaka artırım talebinin hâkim tarafından göz önüne alınabilmesi, birkaç farklı durumun gerçekleşmesi halinde söz konusu olabilecektir.

• Nafaka alacaklısının, paranın alım gücü karşısında ihtiyaçlarının artması,
• Mevcut nafakanın giderleri karşılayamaması,
• Nafaka borçlusunun ekonomik gücünde olumlu ve artı değişmeler olması,

gibi gerekçeler gösterilerek nafaka arttırma davası açılabilmektedir.

Anlaşmalı boşanma davalarında, tarafların boşanabilmesi için iştirak nafakası ve yoksulluk nafakası miktarında anlaşmış olmaları gerekir. Ancak bu anlaşma, ileride açılacak nafaka artırımı davasını önlemez, anlaşmalı boşanma ile kararlaştırılan nafakanın artırılması da talep ve dava edilebilecektir.

Hâkimin, nafakanın artırılması yönünde karar verebilmesi için nafaka artırım istemli dava açılması gerekmektedir. Bu davada yetkili mahkeme nafaka alacaklısının oturduğu yerde bulunan Aile Mahkemesidir.

Nafaka artırım davası açacak kişilerin, nafaka artışı taleplerinin yerine getirilebilmesi için gerekçelerini mahkemeye sunmaları gerekmektedir. Bu noktada, kişiler tarafından öne sürülecek olan gerekçeler birbirinden farklılık gösterecektir. Gösterilen bu gerekçeler karşısında hâkim, öncelikle tarafların ekonomik ve sosyal durumlarında değişiklik olup olmadığını belirleyecek bunun için de taraflardan konu ile ilgili delilleri toplayacak, gerekirse ilgili kurum ve kuruluşlardan bilgi alacak, uzman görüşüne başvuracak ve nafakayı günün koşullarına göre yeniden değerlendirip bir karar verecektir.

Türk Medeni Kanunu’nun 176. ve 330. maddeleri uyarınca, nafaka artırım davası açacak kişiler, mahkemeden nafaka miktarının ileriki yıllardaki artış oranının belirlenmesini de talep edilebilirler. Böylelikle, kişiler sürekli olarak tekrar tekrar dava açma zahmetinden, emek sarfından ve masraf yapmaktan kurtulabilmektedirler.

Nafaka artış oranları, Yargıtay kararları doğrultusunda mahkemelerce, Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıklamış olduğu Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) doğrultusuna belirlenmektedir. Fakat, bu oranlar değişmez artış oranları olarak kabul edilmeyip, ekonomik şartlarda oluşabilecek değişimlere göre de artış oranı üzerinde bir nafaka artırımı gerçekleştirilebilmektedir.